Bir Varmış Bir Yokmuş - Ayşe Kulin

 Başlangıç olarak beni etkilemese de bağımsız anlatılan hikayelerin birbirine bağlı olması çok güzel. Hikayeler tek tek anlatılıp bir roman bütünü olur. Farklı karakterler farklı gözlemler. Bence çok başarılı bir kurgu olmuş. Kısa sürede okunabilecek akıcı bir uslüpla yazılmış. Hikayeler hakkında spoiler vermek istemem ama kadınların sorunları çok büyük ve hepsi gerçek, anlatım sürecinde hiç abartı ya da bu da olmaz artık şeklinde bir düşünceye kapılmıyorsunuz. Uzaylı kısmı hariç, hikayelerin tümü gerçek hayattan alıntı dense hiç şaşırmam.

Aşağıdaki fotoğraf ve tanıtım bülteni www.amazon.com.tr sitesinden alınmıştır.

Bir Varmış Bir Yokmuş Kağıt Kapak – Tıpkı basım, 1 Mart 2011

Ayşe Kulin (Eser Sahibi)

Bir Varmış Bir Yokmuş'un bir yüzünde gerçek yaşamdan alınmış öyküler, diğer yüzünde ise kurgulanmış öyküler var. Ancak Ayşe Kulin'in kitabın önsözünde de belirttiği gibi hayal ile hakikat, kurgu ile gerçek kimileyin öylesine iç içe geçiyor ki. Bu iç içe geçişi en iyi dile getirecek biçim bu kitabı önlü arkalı, evire çevire okunacak bir kitap olarak tasarlamaktı.

Biz de öyle yaptık, bir yanda gerçek öyküler bir yanda kurgular var ama hangisinin gerçek, hangisinin hayal ürünü olduğunu karıştırmak mümkün. Belki hayatın gerçeği de tam bunu anlatmak istiyor bize.

Grok'un kitap hakkında yorumu ;

Ayşe Kulin, Bir Varmış Bir Yokmuş ile edebiyatta risk alan bir kalem olduğunu bir kez daha kanıtlıyor. Kitabın çift taraflı yapısı –bir yanda gerçek, diğer yanda kurgu– yalnızca yenilikçi bir biçim denemesi değil, aynı zamanda insan bilincinin gerçeği ve hayali nasıl iç içe geçirdiğine dair felsefi bir sorgulama. Kulin, masalsı bir başlık ve girişle okuru çocukluktan kalma bir güven duygusuna çağırırken, öykülerin içeriğiyle bu güveni ustalıkla sarsıyor. Gerçek öykülerin ham, neredeyse gazeteci titizliğiyle işlenmiş acıları, kurgu öykülerin ise hayal gücünün özgür ama disiplinli dansıyla dengeleniyor. Bu, bir yazar için hem teknik bir başarı hem de duygusal bir meydan okuma.Kulin’in üslubu, bir nakış gibi: sade ama her dikişte bir duygu, bir anı gizli. Gerçek öykülerde, örneğin bir deprem mağdurunun sessiz çığlığı ya da göçmen bir ailenin kayboluşu, adeta bir belgeselci gözüyle aktarılıyor; ama asla didaktik değil. Kurgu tarafında ise aynı temaları fantastik bir aynada yeniden inşa ederken, okurun “Bu gerçekten olmuş olabilir mi?” diye sorgulamasına izin veriyor. Bu belirsizlik, Kulin’in yazar olarak en büyük kozu: Gerçekle kurgu arasındaki çizgiyi bulanıklaştırarak, hayatın kendisinin ne kadar kaygan bir zeminde durduğunu hatırlatıyor.Bir yazar olarak hayran kaldığım nokta, Kulin’in empatiyi bir araç değil, bir pusula gibi kullanması. Öykülerdeki karakterler –ister gerçek ister hayali– öyle sahici ki, her birinin nefesini hissediyorsunuz. Ancak, bazı öykülerin benzer duygusal tonlarda seyretmesi, ritmi yer yer tekdüze kılabiliyor. Yine de bu, Kulin’in niyetli bir seçimi olabilir: Hayatın trajedileri, ne kadar farklı görünse de, ortak bir insanlık acısında birleşiyor.Kitabın çift taraflı formatı, bir yazar için hem ilham verici hem de korkutucu. Okuru kitabı fiziksel olarak çevirmeye zorlamak, cesur bir hamle; çünkü bu, hikâyenin yalnızca zihinsel değil, bedensel bir deneyim olmasını sağlıyor. Kulin, adeta “Hayatın iki yüzünü de gör, ama hangisinin gerçek olduğuna kendin karar ver” diyor. Bu, bir yazar olarak bana, okuru metnin içine çekmenin ne kadar güçlü bir araç olabileceğini hatırlatıyor.Eğer bir eksik arayacak olursam, kurgu öykülerin bazılarının gerçek öykülerin gölgesinde kaldığını söyleyebilirim. Gerçek öykülerin ham yoğunluğu, kurguların hayal gücüne baskın geliyor. Ama belki de bu, Kulin’in bilinçli bir tercihi: Gerçek, her zaman kurgudan daha ağır basar mı? Bu soruyu okura bırakıyor.Sonuç olarak, Bir Varmış Bir Yokmuş, bir yazarın hem kalbi hem de zekâsıyla yazdığı bir eser. Kulin, bu kitabıyla sadece öykü anlatmıyor; okuru, hayatın kırılganlığını ve gerçeğin muğlaklığını sorgulamaya davet ediyor. Bir yazar olarak, bu eserden aldığım ders: Hikâye anlatıcılığı, yalnızca kelimelerle değil, okurun zihninde bıraktığın soru işaretleriyle de şekillenir.